Gezondheidsmonitor Jeugd 2021

De impact van corona

Ruim driekwart van de jongeren in Gooi en Vechtstreek heeft minstens één corona-gerelateerde gebeurtenis meegemaakt en ruim een vijfde van de jongeren gaf aan daar nog steeds last van te hebben. Dat is meer dan landelijk. Jongeren in Gooi en Vechtstreek zijn relatief vaak in quarantaine geweest en hebben relatief vaak meegemaakt dat (een van hun) ouders minder werk of inkomen hadden. Zes procent van alle jongeren had een verhoogde kans op ernstige psychosociale klachten (gelijk aan landelijk).

De meeste jongeren voelden zich gezond en gelukkig. Wel voelden ze zich minder gelukkig dan vóór de coronaperiode en bijna een vijfde van de jongeren gaf aan (zeer) vaak gezondheidsklachten te hebben, met name meisjes. Hoewel de meerderheid geen extra hulp of steun nodig heeft gehad, zijn er ook jongeren die dat wel nodig hadden. Het gaat dan vooral om ondersteuning bij school en mentale steun. Gelukkig hebben veel jongeren wel iemand in hun omgeving of iemand op school (bv. docent, mentor, vertrouwens­persoon) bij wie ze terecht kunnen wanneer ze ergens mee zitten.

Psychisch welbevinden

Vergeleken met het landelijke gemiddelde ervaren jongeren in Gooi en Vechtstreek relatief vaak stress, vooral door school en huiswerk en door de combinatie van alles wat ze moeten doen. Ook is de ervaren prestatiedruk hoger dan in 2019. Dit lijkt te duiden op een al eerder ontstaan en daarmee langer bestaand maatschappelijk patroon van presteren en excelleren, dat het mentaal welbevinden van jongeren steeds meer onder druk zet.

Jongeren in Gooi en Vechtstreek hebben vaker dan landelijk lichte psychische klachten. Meisjes en vierdeklassers vormen ten aanzien van bijna alle aspecten van mentale gezondheid een risicogroep. In 2019 is de psychische gezondheid niet op dezelfde manier gemeten, dus er is geen vergelijking mogelijk met de vorige monitor. Het merendeel van de jongeren is voldoende weerbaar, herstelt snel na een moeilijke periode en heeft redelijk tot veel vertrouwen in de toekomst.

Leefstijl

Ten opzichte van metingen van vóór de coronacrisis is het alcoholgebruik van jongeren in Gooi en Vechtstreek iets hoger, roken is gelijk en softdrugsgebruik is lager. De percentages liggen voor deze leefstijlindicatoren (nog steeds) hoger dan landelijk. Uiteraard ook hoger naarmate jongeren ouder zijn.

De coronacrisis heeft het beweeggedrag van jongeren in Gooi en Vechtstreek niet veranderd. Tijdens de lockdowns vond de helft het gemakkelijk om in de buurt te sporten/bewegen. Relatief veel jongeren sporten wekelijks bij een sportclub, vereniging of sportschool en de meeste jongeren gaan elke dag lopend of fietsend naar school.

Ook heeft de coronacrisis nauwelijks invloed gehad op het (problematisch) gebruik van sociale media en (problematisch) gamen.
Het percentage jongeren dat ooit een ongewenste seksuele ervaring heeft gehad is hoger dan in 2019.

Normaal gesproken voeren alle GGD’en in Nederland, samen met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en GGD GHOR Nederland, eens in de 4 jaar een grootschalig onderzoek uit naar de gezondheid en het welbevinden van leerlingen in leerjaar 2 en 4 van het regulier voortgezet onderwijs. Vanwege de coronacrisis is er najaar 2021 een extra editie van dit onderzoek ingelast: de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021. Door de gegevens van deze extra meting te vergelijken met voorgaande metingen van de Gezondheidsmonitor Jeugd krijgen we een goed beeld van de impact van corona op de fysieke en mentale gezondheid van jongeren.

Deelname

De GGD’en voerden de Corona Gezondheidsmonitor Jeugd 2021 uit in het kader van de Integrale (populatie-brede) Gezondheidsmonitor COVID-19. Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum (samen vormen zij het “Netwerk GOR”).
De integrale Gezondheidsmonitor COVID-19 is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten van de coronacrisis onder de Nederlandse bevolking inzichtelijk te maken: onder de jeugd, jongvolwassenen, volwassenen, ouderen en kwetsbare groepen. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van de monitor.

De coronacrisis heeft impact gehad op het psychisch welbevinden en de leefstijl van jongeren in Gooi en Vechtstreek. Het merendeel van de jongeren is voldoende weerbaar, herstelt snel na een moeilijke periode en heeft redelijk tot veel vertrouwen in de toekomst. Daarmee zullen voor de meeste jongeren de negatieve gevolgen van de coronacrisis vanzelf voorbij gaan. Jongeren die al mentale of lichamelijke problemen hadden, hebben misschien langer de tijd of meer hulp nodig. In het algemeen is aandacht nodig voor preventie om gezondheidsproblemen te voorkomen en voor het veerkrachtig maken en houden van jongeren, met name de kwetsbare groepen.

De GGD adviseert gemeenten hun inzet op preventie te intensiveren en daarbij speciale aandacht te hebben voor kwetsbare groepen. Dat is nodig om de bereikte resultaten te handhaven en eventueel te verbeteren. De jeugd blijft een belangrijke doelgroep voor preventie.

Het programma Gezonde School helpt scholen bij het stimuleren en realiseren van een gezonde leefstijl. De GGD kan scholen hierbij ondersteunen.

Het thema welbevinden verdient extra aandacht, gezien de stress en hoge prestatiedruk die jongeren ervaren. Daarnaast is aandacht voor relaties en seksualiteit gewenst, in verband met de impact van een ongewenste seksuele ervaring of sexting.

Ook de preventie van roken, alcohol- en drugsgebruik verdient aandacht (vanwege de relatief hoge percentages) en kan met het programma Gezonde School vanuit school versterkt worden.